Μαρία Σωμαράκη

Η θετική επίδραση της ρουτίνας στα παιδιά

Κάθε οικογένεια, είτε το έχει συνειδητοποιήσει είτε όχι, έχει τις δικές της συνήθειες και κάποια ρουτίνα στην καθημερινότητα της. Κάποιες ακολουθίες από συμπεριφορές που όλοι έχουν λίγο πολύ έχουν συνηθίσει και είναι αναμενόμενες.

Το ποιος θα πάει τα παιδιά στο σχολείο, ποιος αναλαμβάνει ποια καθήκοντα στο σπίτι, πως περνάει τις Κυριακές ή τα βράδια η οικογένεια είναι ένα είδους τελετουργίες που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα.

Η ρουτίνα φέρνει στην καθημερινότητα μας την αίσθηση της κανονικότητας και μαζί μ’ αυτήν συναισθήματα τόσο αναγκαίας ασφάλειας και την αίσθηση του γνώριμου και προβλέψιμου.

Το πιο σημαντικό όταν θέλουμε να αλλάξουμε κάποιο μέρος της καθημερινότητας, της οικογενειακής ρουτίνας είναι να υπολογίσουμε τις ανάγκες και επιθυμίες όλων των μελών της οικογένειας. Μόνο τότε έχει νόημα και πιο πολλές πιθανότητες να διατηρηθεί η νέα ρουτίνα.

Μια νέα ρουτίνα μπορεί να είναι η ώρα προετοιμασίας ύπνου το βράδυ για τα παιδιά.

Ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά επωφελούνται από ένα σταθερό πρόγραμμα, μια σταθερή ρουτίνα στον ρυθμό της ημέρας και εβδομάδας τους.

Ας δούμε όμως με ποιον τρόπο επωφελείται ένα παιδί από μια σταθερή ρουτίνα :

• Δένει την οικογένεια και το παιδί καταλαβαίνει καλύτερα ποιες αρχές και αξίες αλλά και ποια ενδιαφέροντα είναι σημαντικά στην οικογένεια του.
• Αποκτάει την αίσθηση του προγράμματος και έτσι διευκολύνεται η ροή της ημέρας, π.χ. είναι αναμενόμενο ότι μετά το βραδινό φαγητό βουρτσίζουμε τα δόντια, μετά διαλέγουμε παραμύθι καληνύχτας και πέφτουμε στο κρεβάτι.
• Μειώνονται ο δυσάρεστες αντιδράσεις επειδή είναι αναμενόμενο για το παιδί ότι για παράδειγμα μετά το βραδινό φαγητό ετοιμάζουμε τα ρούχα ή την τσάντα για την επόμενη μέρα στο σχολείο, η φράση «ώρα για συμμάζεμα» δεν αποτελεί ξαφνική ανακοίνωση ή αρνητική έκπληξη αλλά γνωρίζει ότι είναι μέρος του καθημερινού προγράμματος.
• Προάγεται μια ήρεμη ατμόσφαιρα στο σπίτι, μειώνεται το άγχος και οι εντάσεις για το ποιος θα κάνει πότε τι και γιατί.
• Δίνει στο παιδί την δυνατότητα για ανεξαρτησία και υπευθυνότητα. Ξέρει τι είναι αναμενόμενο και το κάνει όταν του το επιτρέπει η ηλικία του. Έτσι αυξάνεται η αυτοπεποίθηση του, δεν χρειάζεται την μαμά για όλα, τώρα μπορεί και μόνος του/ μόνη της να ετοιμαστεί.
• Βοηθάει το παιδί από μικρό να μάθει υγιής και ευχάριστες συνήθειες όπως η σχολική προετοιμασία. Έτσι μεγαλώνοντας μαθαίνει πολύ χρήσιμες δεξιότητες όπως η διαχείριση του χρόνου, η φροντίδα της προσωπικής υγιεινής και η αυτορύθμιση ( μπορεί να θέλω να δω μια ταινία, ξέρω όμως ότι είναι ώρα για ύπνο ώστε να μπορώ να ξυπνήσω αύριο το πρωί ξεκούραστος).
• Το παιδί προσμένει με χαρά κάτι που περιμένει, όπως την ώρα που η μαμά θα διαβάσει το παραμύθι καληνύχτας. Ξέρει ότι είναι αναμενόμενο.
• Η σταθερή ρουτίνα δίνει ασφάλεια, ιδιαίτερα σε φάσεις μετάβασης ή μεγάλων αλλαγών, όπως μια μετακόμιση, η μετάβαση από νηπιαγωγείο στο δημοτικό, ο ερχομός ενός αδελφού ή ακόμα και ένα διαζύγιο στην οικογένεια.

Αν θέλεις λοιπόν να αλλάξεις κάποιο μέρος της οικογενειακής καθημερινότητας ή να καθιερώσεις μια νέα συνήθεια θα σε βοηθήσουν τα εξής :

• Γράψε μαζί με το παιδί ή τα παιδιά τι θέλετε να αλλάξει. Αρχικά εστιάστε στις κομβικές ώρες όπως ύπνος, φαγητό, μελέτη, προσωπική υγιεινή. Όταν συμμετέχουν τα παιδιά είναι πιο εύκολο να το ακολουθήσουν γιατί είναι κατά κάποιον τρόπο δικό τους, έχουν συμβάλει στην διαμόρφωση του. Αυτό μπορεί να αφορά το ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα ή ακόμα και τους κανόνες του σπιτιού / της οικογένειας. Αν καταγραφούν σε κάποιο χαρτόνι και αναλάβουν την διακόσμηση του, ακόμα καλύτερα.
• Η ευελιξία είναι ζωτικής σημασίας για κάθε νέα αρχή. Σε κάθε εξαίρεση απαντάμε με ελαστικότητα και επαναφορά.
• Προσέχω να μην είναι ασφυκτικό το πρόγραμμα, επειδή αν κάποιος νιώθει ότι περιορίζεται σημαντικά στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του, κινδυνεύει να διαταραχθεί η ήρεμη ατμόσφαιρα και να οι σχέσεις.
• Ξεκίνα απλά αν είναι η πρώτη φορά που παίρνεις την πρωτοβουλία. Εάν ο στόχος είναι να στρώνει το κρεβάτι του το πρωί επικεντρωνόμαστε σε ένα βασικό στρώσιμο του κρεβατιού ακόμα και αν έχει ατέλειες ή έγινε βιαστικά. Ένα βήμα κάθε φορά και όχι όλα μαζί.
• Το πρώτο διάστημα υπενθυμίζουμε τρυφερά αλλά με σταθερότητα την ακολουθία των πραγμάτων που έχουμε συζητήσει με το παιδί.
• Κάθε φορά που πετύχαμε να ακολουθήσουμε την συμφωνημένη ρουτίνα υπογραμμίζουμε τα θετικά και επαινούμε το παιδί για την υπευθυνότητα και συνεργασία του.
• Όσο πιο μικρό είναι το παιδί που συνηθίζει σε μια ρουτίνα μπάνιου, ύπνου, φαγητού κλπ, τόσο πιο ασφαλές θα νιώθει και τόσο πιο εύκολο είναι να προσαρμοστεί σ’ αυτήν. Ιδανικά ξεκινάμε με την ρουτίνα όσο είναι ακόμα μωρό. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν το παιδί πηγαίνει νηπιαγωγείο ή δημοτικό είναι αργά. Ίσα ίσα το πλεονέκτημα σε μεγαλύτερη ηλικία είναι ότι το παιδί μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση του προγράμματος, να συμβάλει κι αυτό με ιδέες και είναι πιο κινητοποιημένο στο να το τηρήσει.
• Ναι θα υπάρξουν και εξαιρέσεις κάποιες μέρες για διάφορους λόγους. Δεν πτοούμαστε όμως. Με υπομονή και υπομονή την επόμενη μέρα συνεχίζουμε και πάλι τον επιθυμητό ρυθμό.
• Αν παρατηρήσεις ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά, μη διστάσεις να κάνεις δοκιμές και προσαρμογές.
• Αποφεύγουμε την σύγκριση με άλλες οικογένειες. Πάντα μπορούμε να πάρουμε ιδέες αλλά δεν ξεχνάμε ότι κάθε οικογένεια είναι μοναδική και αυτό είναι η ομορφιά της.

Ιδιαίτερα η ύπαρξη μιας πρωινής ή βραδινής ρουτίνας όσον αφορά την ετοιμασία των παιδιών είναι ωφέλιμη και για τους γονείς. Πολλές φορές ξεχνάμε ότι εκτός από γονείς είμαστε και ζευγάρι, είναι και ο καθένας από το ζευγάρι μια ανεξάρτητη ύπαρξη που έχει και άλλα ενδιαφέροντα και στόχους. Είναι πιο εύκολο να καθίσουν να συζητήσουν οι γονείς ως ζευγάρι το βράδυ όταν τα παιδιά έχουν πάει για ύπνο στην συμφωνημένη ώρα ( αντί να τρέχουν μέχρι τελικής πτώσεως ). Έχουν χρόνο να δυναμώσουν τη σχέση τους ή να ασχοληθούν με κάποια εργασία ή να έχουν λίγο χρόνο ο καθένας μόνος του να ξεκουραστεί, να βάλει στόχους ή απλά να διαβάσει ένα λογοτεχνικό βιβλίο.

Και τώρα η σειρά σου:

Εσύ ποιο κομμάτι της ρουτίνας απολαμβάνεις;

Έχετε δοκιμάσει να διαμορφώσετε μαζί ένα ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα;

Πως ξεπέρασες τα εμπόδια στην τήρηση του;

Αν έχεις απορίες, σχόλια ή παρατηρήσεις θα χαρώ να τα συζητήσουμε. Μπορείς να καταθέσεις το σχόλιο σου εδώ ή να στείλεις ένα μήνυμα στο psy.somaraki@gmail.com και θα απαντήσω το συντομότερο.