
Μαμά, βαριέμαι! Η βαρεμάρα των παιδιών ως ευκαιρία
Μαμά, βαριέμαι!
Τι χρειάζεται ένα παιδί που βαριέται; Ποια στάση και αντίδραση του γονιού βοηθάει; Πως μαθαίνει ένα παιδί να διαχειρίζεται τον χρόνο του;
Ειδικά στις καλοκαιρινές διακοπές το ακούμε συχνά, καθώς η βαρεμάρα των παιδιών είναι στα φόρτε της. Πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά με 3 ολόκληρους μήνες καλοκαιρινές διακοπές;
Όταν ακούς αυτές τι λέξεις μπορεί να περάσουν διάφορες σκέψεις από το μυαλό σου όπως :
-“Ωχ, το παιδί μου πλήττει, τι να κάνω;”
-“Μήπως κάτι δεν κάνω καλά ως μαμά;”
-“Κάτι θέλει πάλι από μένα.”
Η ίσως να απαντήσεις :
-“Ε, κι εγώ τι να κάνω;”
-“Γιατί δεν πας να διαβάσεις/ ζωγραφίσεις/ ασχοληθείς με… ;”
Όμως τι πραγματικά χρειάζεται ένα παιδί που βαριέται;
Η μαθητική ζωή συνήθως συνοδεύεται και από ένα δομημένο ημερήσιο ή εβδομαδιαίο πρόγραμμα που δίνει την αίσθηση του γνώριμου και της ασφάλειας. Όταν λοιπόν αυτό εκλείπει, όπως στις διακοπές μπορεί ακριβώς αυτή η έλλειψη του προγράμματος να προκαλέσει ένα άβολο συναίσθημα, ένα κενό και αυτό να εκφράζεται κάποιες φορές με ανησυχία και γκρίνια.
Κατά τη διάρκεια των διακοπών οι περισσότερες μαμάδες ακούνε αυτή τη φράση πολλές φορές ( την ημέρα ).
Τι στάση κρατάω;
Οι περισσότερες μαμάδες νιώθουμε ότι κάτι πρέπει να κάνουμε.Σαν να πρέπει να ξορκίσουμε την βαρεμάρα. Να προτείνουμε ή και να οργανώσουμε κάποια απασχόληση ή δραστηριότητα. Να δώσουμε κάποια λύση στο πρόβλημα. Όμως είναι όντως πρόβλημα; Θα έλεγα πως όχι μόνο ΔΕΝ είναι πρόβλημα, ίσα ίσα. Ίσως να είναι και η λύση για άλλα προβλήματα. Ίσως να είναι μια ευκαιρία
Αν η γκρίνια που ενίοτε συνοδεύει το «μαμά, βαριέμαι» και η δική μου παρόρμηση να δώσω λύση δεν μου αποσπάσει την προσοχή, μπορώ να δω πιο καθαρά την ευκαιρία σε αυτή την φράση. Ω, ναι καλά διάβασες, ευκαιρία.
«Μα είναι δυνατόν να είναι ευκαιρία;»
Η ευκαιρία
Η ευκαιρία που εννοώ είναι το να μάθει να διαχειρίζεται το παιδί μου τον ελεύθερο του χρόνο από μικρή ηλικία ( μιλάω κυρίως για την σχολική ηλικία 6-12 ετών). Αυτό που φανερώνει η φράση « μαμά βαριέμαι» είναι ότι το παιδί έρχεται σε επαφή με το δίλημμα τι να κάνει στον ελεύθερο του χρόνο. Τον εντελώς ελεύθερο χρόνο από σχολικές υποχρεώσεις και εξωσχολικές δραστηριότητες.
Μέσα από την βαρεμάρα νιώθει τι θα πει ελεύθερος, μη δομημένος χρόνος ( εντάξει δεν θα τον ονομάσει έτσι ), μαθαίνει να επιλέγει τι θα κάνει με τον χρόνο του/της, αξιολογεί το αποτέλεσμα και την αίσθηση που άφησε η επιλογή του/ της, ίσως και να αναθεωρήσει και να κάνει στο μέλλον καλύτερες επιλογές. Μαθαίνει να ακούει αυτή την εσωτερική παρόρμηση για εξερεύνηση.
Ιδανική ηλικία για εξερεύνηση και πειραματισμούς
Από τον τρόπο που διαχειρίζεται ο καθένας μας τον χρόνο του ( όχι μόνο τον ελεύθερο) εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η χαρά και ικανοποίηση που θα νιώσουμε μέσα στην ημέρα. Από την κατάλληλη αξιοποίηση του χρόνου εξαρτάται αν θα πετύχω τους στόχους που έχω, είτε είναι ημερήσιοι, εβδομαδιαίοι ή ακόμα μεγαλύτεροι. Όταν σκέφτομαι πόσο ιδανική είναι η παιδική ηλικία να πειραματιστεί σε διάφορους τρόπους πώς να διαχειριστεί το χρόνο του, να χαρεί, να νιώσει ικανοποίηση, να αποτύχει, να προσπαθήσει εκ νέου και να μάθει τελικά τι είναι αυτό που αγαπά να ασχολείται, τότε η οπτική μου αλλάζει. Φεύγει η πίεση εγώ να δώσω μια λύση. Μπορώ να πάρω μια στάση πολύ πιο υποστηρικτική, φιλική, να αποστασιοποιηθώ από τα δικά μου συναισθήματα άγχους, ανεπάρκειας, ανυπομονησίας ή και αγανάκτησης. Κι εδώ η κάθε μαμά έχει το δικό της κοκτέιλ συναισθημάτων.
Πότε άλλοτε θα έχει την ευκαιρία να εξερευνήσει χωρίς πίεση χρόνου οτιδήποτε του κινεί την περιέργεια. Μπορεί να είναι το παιχνίδι με νερό ή με χώμα. Μπορεί να αρχίσει να παρατηρεί για ώρες έντομα ή άλλα ζουζούνια που κυκλοφορούν στις γλάστρες, στο μπαλκόνι, στο περβάζι, στον κήπο. (Ο Αϊνστάιν λένε ότι παρατηρούσε με τις ώρες διάφορα ζουζούνια!). Μπορεί πάρει την πρωτοβουλία να χτίσει ένα κάστρο μέσα στο ….. σπίτι ( αυτά με τις κουβέρτες και τα άπειρα μανταλάκια, ξέρεις). Ίσως να πάρει την πρωτοβουλία να βρει και άλλα παιδιά ή συμμαθητές και να παίξουν κάποιο ομαδικό παιχνίδι.
Παντού γύρω μας οθόνες
Μεγαλώνουμε παιδιά που παντού γύρω τους υπάρχουν οθόνες, τηλεόραση, τάμπλετ, κινητά… Και δεν λέω να γυρίσουμε στο 1900 και να εξαφανίσουμε κάθε μέσο τεχνολογίας από τη ζωή των παιδιών μας. Έχουν κι αυτά τη θέση τους και την χρησιμότητα τους. Όμως χρειάζονται κι άλλες εμπειρίες και κοινωνικές δεξιότητες που δεν μπορεί να τους δώσει μια ηλεκτρονική συσκευή.
Μέσα από τα ομαδικά παιχνίδια μπορούν να μάθουν να συνεργάζονται, να μαλώνουν, να συμφιλιώνονται, να κάνουν λάθη και να μάθουν από αυτά.
Ένα κινητό δεν μπορεί να το κάνει αυτό, με την σημερινή τεχνολογία τουλάχιστον, για το μέλλον, επιφυλάσσομαι.
Όταν όλα είναι στο λεπτό δομημένα, η φαντασία συνήθως είναι σε … αναμονή. Όταν δε η ίδια η βαρεμάρα γεννάει την περιέργεια ή μια πρωτοβουλία, μια λαχτάρα για εξερεύνηση τότε μιλάμε για δημιουργικότητα στη ζωή.
Η δουλειά των παιδιών είναι το παιχνίδι.
Μέσα από το ελεύθερο παιχνίδι επεξεργάζονται τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους.
Κάποιοι λόγοι μπορεί να κάνουν πολύ δυσάρεστη την αίσθηση της βαρεμάρας.
-Όταν ένα παιδί έχει συνηθίσει κάποια ηλεκτρονική συσκευή να έχει αναλάβει εξ ολοκλήρου τον ρόλο του παιχνιδιού, την αίσθηση της πρωτοβουλίας και τελικά την διαχείριση του χρόνου του.
-Όταν ένα παιδί δεν έχει βρει ακόμα κάτι να ασχολείται με ευχαρίστηση, κάτι που να αγαπά και να ξεχνά την όποια μορφή οθόνης όταν ασχολείται με αυτό.
Τι κάνω ως γονιός;
Έχω παρατηρήσει ότι όταν σταματάω ότι κάνω και κάθομαι μαζί του ή της ( έχω 2 κορίτσια και ένα αγόρι ), χωρίς κάτι να αποσπά την προσοχή και των δυο μας, τότε η επικοινωνία είναι πολύ πιο ευχάριστη και αποτελεσματική, δηλαδή έχω όλη την προσοχή μου στο τι μου λέει το παιδί, μπορώ να ακούσω τόσο αυτό που λέει αλλά και όσα δεν λέει. Επίσης κι εκείνο νιώθει ότι έχει αμέριστη την προσοχή μου αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να μου πει πως νιώθει και τι το απασχολεί. Με καλυμμένες τις συναισθηματικές ανάγκες του το παιδί μπορεί να στραφεί στην κυρίως δουλειά του: το παιχνίδι.
Η επικοινωνία
Είναι σημαντικό με φιλικό και υποστηρικτικό τρόπο να έχω επικοινωνήσει με το παιδί μου ότι είναι δική του δουλειά να βρει κάτι που να μη βαριέται, αλλά να γνωρίζει επίσης οτι είμαι πρόθυμη να βοηθήσω να βρούμε μερικές ιδέες. Να κάνουμε ένα brainstorming ιδεών. Εκείνο βέβαια μετά θα επιλέξει τι προτιμά. Δεν του στερώ την λήψη απόφασης για να έχω «γρήγορα μια λύση». Και δεν χρειάζεται να ενθουσιαστεί με την πρώτη ιδέα ή με την πρώτη προσπάθεια. Την επόμενη φορά που θα ακούσεις τη φράση ” μαμά βαριέμαι” , δοκίμασε αντί για πρόταση να ανταποκριθείς με κατανόηση σε αυτό που νιώθει, χωρίς κάποια πρόταση. Ένα απλό ” σε καταλαβαίνω ” πολλές φορές είναι ότι χρειάζεται.
Αυτοπεποίθηση και υπευθυνότητα
Είναι μια διαδικασία που θα το κάνει πιο ικανό να παίρνει σωστές αποφάσεις, θα του διδάξει ότι είναι το ίδιο υπεύθυνο για την χρόνο του και την διασκέδαση του. Θα του δώσει αυτοπεποίθηση δοκιμάζοντας νέες ή παλιές εμπειρίες. Θα έχει στο μέλλον πιο δυνατό κίνητρο να βάλει στόχους και να τους πετύχει νιώθοντας ότι μας έχει στο πλευρό του. Και αν αποφασίσει να μην κάνει και τίποτα κάποιες φορές, ίσως και αυτό να είναι αναγκαίο.
Δίνω νόημα στην κάθε μου στιγμή
Στην τελική ο καθένας μας καλείται να δώσει αξία στην κάθε στιγμή. Να αποδώσει νόημα στο χρόνο του. Στη μέρα του. Αν πρόσεξες δεν είπα να βρει το νόημα γιατί θεωρώ ότι το νόημα δεν το βρίσκουμε, το δίνουμε εμείς. Μέσα από τις επιθυμίες μας, τους στόχους μας, τις δυνατότητες μας. Αλλά αυτό είναι μάλλον άλλο θέμα.
Ο κόσμος, η κοινωνία μας χρειάζεται μια νέα γενιά που να μην είναι μόνο παρατηρητές των όσων συμβαίνουν, παθητικά. Χρειάζεται ανθρώπους που να σκέφτονται, να νιώθουν, να αξιολογούν. Να μαθαίνουν από τα λάθη τους, να παίρνουν πρωτοβουλίες χρήσιμες τόσο για τους ίδιους και για τους γύρω τους. Για ποιο λόγο να περιμένουν μέχρι να γίνουν ενήλικες για να το μάθουν; Ποτέ μου δεν κατάλαβα.
Και όσο για μας, είναι ίσως ακόμα μια υπενθύμιση ότι χρειαζόμαστε λίγο χρόνο μακριά από την οθόνη, το κινητό, την τηλεόραση κλπ.
Μαρία
Διάβασε επίσης
Γονείς και παιδιά, ένα βιβλίο για την συντήρηση μιας δύσκολης σχέσης του Χόρχε Μπουκάι
Πως να φροντίσεις τον εαυτό σου όπου κι αν βρίσκεσαι