Χρειάζομαι μια αλλαγή
Όλα τα πράγματα μπορείς να τα αφαιρέσεις από τον άνθρωπο, εκτός από την απόφαση του για ποια στάση θα κρατήσει σε ότι του συμβαίνει.
Αυτή την παρατήρηση έκανε ο Ψυχίατρος Βίκτωρ Φράνκλ όταν βγήκε από το στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Δεν είσαι θύμα των περιστάσεων
Κι αν νιώθεις έτσι, μην το πιστέψεις.
Μπορεί να μην βλέπεις ότι έχεις πολλή δύναμη, αλλά το να αρνείσαι και ό,τι δύναμη έχεις δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Μάλλον δημιουργεί άλλα προβλήματα.
Η αναγνώριση και παραδοχή της συμβολής ή συμμετοχής σου σε ότι συμβαίνει στη ζωή σου είναι το πρώτο βήμα. Από κει ξεκινούν όλα. Όσο ευθύνονται μόνο οι άλλοι δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Έχω παραδώσει την δύναμη μου στους άλλους και με κατακλύζει η αβοηθησία, η ανημπόρια και η αδράνεια.
Και δεν θα σου πω πως μπορεί να κάνεις τα πάντα ( ίσως και να μπορείς 😉 ). Πάντως σε κάθε κατάσταση υπάρχουν εκείνες οι πτυχές που μπορούμε να ελέγξουμε και κάποιες άλλες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε.
Αντί να λυπούμαστε για όσα δεν μπορούμε να ελέγξουμε, ας ασχοληθούμε με όσα έχουμε την δυνατότητα να επηρεάσουμε ή και να αλλάξουμε.
Αυτά που μπορείς να ελέγξεις
Που εστιάζεις την προσοχή σου
Τι στάση θα κρατήσεις
Ποια βιβλία θα διαβάσεις
Πόσο θα χαμογελάσεις
Τους φίλους και τις συναναστροφές που θα επιλέξεις
Αν θα προσπαθήσεις
Αν και πόσο θα ΞΑΝΑπροσπαθήσεις
Αν θα ανησυχήσεις και για πόσο
Αν θα ζητήσεις βοήθεια ή όχι
Πως θα ερμηνεύσεις την κατάσταση
Πως θα εκφράσεις τα συναισθήματα μου
Πόσο συχνά θα πεις ευχαριστώ και το εκτιμώ
Πόσο εκτιμάς όσα θεωρούμε δεδομένα στη ζωή
Πόσο συχνά θα σκεφτείς προηγούμενες αποτυχίες ή επιτυχίες σου
Αν θα μάθεις από τα λάθη σου
Πόσο ειλικρινείς είσαι με τον εαυτό σου και τους γύρω σου
Αν και πως θα διεκδικήσεις όσα πιστεύεις πως σου αξίζουν και επιθυμείς
Δεν είναι ένα πράγμα που μπορείς αν κάνεις αλλά πολλά μικρά.
Μακάρι να μπορούσα να σου πω πως θα κάνεις την αλλαγή με μια δρασκελιά, αλλά δεν θέλω να σε παραμυθιάζω. Αντίθετα, είναι τα μικρά, απλά και καθημερινά βήματα που θα σε οδηγήσουν στο αποτέλεσμα που επιθυμείς.
Στον ηθοποιό Will Smith αποδίδεται μια φράση που περιγράφει παραστατικά την σταδιακή διαδικασία της αλλαγής “δεν μπορείς να χτίσεις έναν τοίχο. Μπορείς μόνο να τοποθετείς ένα τούβλο πάνω στο άλλο”.
Κάθε αλλαγή δεν είναι βελτίωση
Το πρώτο βήμα της αλλαγής είναι το να αναγνωρίσεις ποιον τομέα της ζωής σου θέλεις να αλλάξεις και να διευκρινίσεις και το πως θέλεις να είναι διαφορετικά, καλύτερα.
Επικεντρώσου στο τι θέλεις να καταφέρεις και όχι στο τι θέλεις να αποφύγεις.
Μια θετική διατύπωση βοηθάει στο να έχεις έναν συγκεκριμένο στόχο, μια ξεκάθαρη εικόνα.
Η φράση “θέλω να μην νιώθω χάλια” είναι πολύ αόριστη περιγραφή.
Θέλεις να νιώθεις δημιουργική; Ελεύθερη; Χρήσιμη; Σημαντική; Αγαπητή; Αποδεκτή; Ικανοποιημένη; Χαρούμενη; Ήρεμη; Τι;
Κάνε τις κατάλληλες ερωτήσεις
Υπάρχουν ερωτήσεις που θα σε βοηθήσουν να ξεκαθαρίσεις και ερωτήσεις ρητορικές/ αδιέξοδα.
Η οπτική μας καθορίζει τις ερωτήσεις και οι ερωτήσεις την έκβαση μιας δυσκολίας ή ενός προβλήματος. Κάθε ερώτηση έχει μια από τις δυο κατευθύνσεις: είτε έχει οπτική προσανατολισμένη σε ελλείψεις ή σε αποθέματα και δυνατότητες.
Γιατί να μην έχω ( Χ);
Γιατί να μην μπορώ να (Χ);
Τι απάντηση μπορεί να έχουν αυτές οι ερωτήσεις που να με οδηγήσει στη λύση;
Προτίμησε ερωτήσεις που μπορεί ν’ απαντηθούν πραγματικά.
Ποιον τομέα της ζωής σου θέλεις να αλλάξεις και προς ποια κατεύθυνση ;
Γιατί θέλεις να κάνεις αυτή την αλλαγή; Ποιo είναι το κίνητρο σου;
Γιατί τώρα;
Ποια ανάγκη μου δεν καλύπτεται; Ποιες αρχές, αξίες και σκοπός μου δεν εκπληρώνεται τώρα;
Ποια βήματα, ποιες κινήσεις θα σε οδηγήσουν στην επιθυμητή αλλαγή;
Τι σε εμποδίζει να κάνεις αυτά τα βήματα;
Πως πείστηκες ότι δεν μπορείς να τα καταφέρεις;
Πρόκειται για εμπόδια που έχουν να κάνουν με τις παρούσες σου συνθήκες/ χρόνος/ χρήμα;
Πρόκειται για εσωτερικά εμπόδια όπως συναισθήματα/ πεποιθήσεις/ εικόνα εαυτού;
Τι στοιχεία/ πληροφορίες/ εμπειρίες σου γνωρίζεις ως ένδειξη πως μπορείς να τα καταφέρεις;
Τι μπορείς να κάνεις παρ’ όλα τα εμπόδια και τους περιορισμούς;
Κάθε αλλαγή είναι πρώτα εσωτερική. Όταν αλλάξει το μέσα, αλλάζει και το έξω.
Όταν αλλάξω τον τρόπο που σκέφτομαι για μια κατάσταση αλλάζει και η ίδια η κατάσταση.
Ξεκίνα με την ελάχιστη πράξη.
Υπάρχουν 3 ενδεχόμενα. Είτε θα προχωράς τόσο όσο σου επιτρέπουν οι δυνάμεις σου. Είτε θα “πάρεις φόρα”. Είτε θα νιώσεις αντίσταση. Εντάξει, μπορεί να υπάρξει και συνδυασμός των παραπάνω με τυχαία σειρά!
Την αντίσταση όμως αν την δεις σαν την “χρυσή ευκαιρία” να αντιμετωπίσεις ότι είναι αυτό που αναδύεται θα κερδίσεις πολύ χρόνο. Τι βλέπεις; Τελειομανία, αναβλητικότητα, πεποιθήσεις, νοοτροπίες;
Όσο τρομακτικές ή άβολες κι αν είναι οι συνηδειτοποιήσεις αυτές, τόσο έχουν την δυνατότητα να σε απελευθερώσουν από αυτό που μπλοκαρίσματα που υπάρχουν στο υποσυνείδητο σου. Ότι βγαίνει στην επιφάνεια δεν σε σαμποτάρει πια υποσυνείδητα. Τώρα που ξέρεις τι σε εμποδίζει, έχεις πληροφορίες, κάποια στοιχεία και σαν τον μίτο της Αριάδνης μπορείς να φτάσεις στο κέντρο του λαβύρινθου.. Μπορείς πια να κινηθείς με στοχευμένες κινήσεις, όχι απλά να αναλώνεσαι “χτυπώντας τον αέρα”.
Το πρώτο βήμα
Θα σου προτείνω κάτι παράδοξο. Ξεκίνα από άλλο τομέα της ζωής σου. Κάτι άσχετο. Όχι για να το ξεχάσεις. Αλλά επειδή μια μικρή αλλαγή φέρνει μια μεγάλη. Το έλεγε και Γιώργος Πιντέρης.
Π.χ. Άλλαξε μια συνήθεια / πράξει που μπορείς να ελέγξεις, να διαβάζεις καθημερινά ένα βιβλίο. Ξεκίνα ημερολόγιο, περπάτημα, διατροφή, ασκήσεις αναπνοής.
Του χρόνου θα εύχεσαι να είχες ξεκινήσει σήμερα.
Το ημερολόγιο αλλαγής
Ένα “εργαλείο” που θα σε βοηθήσει είναι ένα “Ημερολόγιο Αλλαγής” όπου θα κάνεις τον αναστοχασμό, την αυτοκριτική και την διόρθωση ή επαναφορά της πορείας σου. Το να καταγράψεις ποιες σκέψεις, πράξεις και λέξεις σε βοηθούν να πραγματοποιήσεις την αλλαγή που επιθυμείς και ποιες σε απομακρύνουν είναι ιδιαίτερα χρήσιμο. Είναι σαν να καταγράφεις τους κανόνες ενός παιχνιδιού. Ξέρεις πως να κινηθείς για να νικήσεις. Κι αν το χάσεις για ένα διάστημα, βλέποντας στο ημερολόγιο θα ξέρεις ακριβώς από ποιο σημείο να συνεχίσεις.
Συνέχισε ώσπου να πετύχεις την βελτίωση που επιθυμείς και αξίζεις.
Έτσι γίνονται τα ακατόρθωτα. Οι αθλητές που σπάνε το ρεκόρ ξεκίνησαν σαν αρχάριοι. Δεν το έβαλαν κάτω παρά την κούραση, τις αντίξοες συνθήκες, τον ανταγωνισμό. Τέτοια νοοτροπία και επιμονή χρειάζεσαι αν θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου.
Ψάξε λύση.
Δεν κάνει;
Ψάξε για άλλη;
Δεν κάνει;
Δημιούργησε μια λύση.
Η δράση προηγείται της διαύγειας
Ένας λόγος που αναβάλλουμε τη δράση είναι η έλλειψη ενός σαφή χάρτη με βήματα, μιας ξεκάθαρης εικόνας όσον αφορά την πορεία. Αναλωνόμαστε τόσο πολύ σε εναλλακτικά σενάρια και όλα τα αδιέξοδα που υπάρχουν και μπορούν να εμφανιστούν και αρχίζει να επικρατεί η σύγχυση για το ποιο είναι το επόμενο μας βήμα προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Το επόμενο απλό και πρακτικό βήμα. Συνήθως είναι μια πράξη, μια κίνηση που μπορώ να κάνω σήμερα ή αύριο.
Δεν χρειάζονται οι σπασμωδικές και απερίσκεπτες κινήσεις. Μελέτησε το στόχο και τις κινήσεις σου. Μην φτάσεις στο άλλο άκρο να μελετάς και να αναλύεις επ’ αόριστον. Το να ισορροπήσουν η μελέτη και η δράση ίσως να είναι λίγο δύσκολο στην αρχή αλλά θα βελτιώνεται καθώς προχωράς.
Η αναβλητικότητα λόγω της εξονυχιστικής ανάλυσης όλων των λεπτομερειών είναι μια πολύ επιτυχημένη μέθοδος αντιπερισπασμού από το στόχο. Τόσο- όσο λοιπόν. Όσο αποφεύγεις τα δυο άκρα : υπερβολική ανάλυση και απερίσκεπτες κινήσεις, τόσο το καλύτερο.
Θέλει κόπο και θυσία η αλλαγή;
Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ανταλλαγή. Ανταλλάσσω αυτό που φεύγει με αυτό που έρχεται. Κάθε κίνηση μου δεν είναι θυσία, είναι μια επένδυση στον εαυτό μου και στο μέλλον μου.
Αυτό να σημαίνει πως ανταλλάσσω κάτι από αυτό που έκανα μέχρι χτες για να αφιερώσω τον χρόνο μου ή τα χρήματα μου σε αυτό που θέλω να χτίσω.
Ο φόβος της αλλαγής
Είναι αναμενόμενο, σχεδόν βέβαιο, πως θα αντιμετωπίσεις τους υπαρξιακούς σου, βαθιά καταχωνιασμένους φόβους και πεποιθήσεις σου. Όλα αυτά που σε κρατούν πίσω. Καλύτερα να πω που σε κρατούσαν πίσω, γιατί κάθε φορά που αυτά τα “σκοτεινά” κομμάτια μας βγαίνουν στο φως, χάνουν τη δύναμη τους.
Φυσικά δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά με θάρρος, χρόνο και βαθιά εργασία με τον εαυτό.
Φόβος αποτυχίας ή φόβος επιτυχίας ;
«Ο μεγαλύτερος φόβος μας δεν είναι μήπως είμαστε ανεπαρκείς.
Ο μεγαλύτερος φόβος μας είναι μήπως είμαστε απεριόριστα δυνατοί.
Το φως μας, και όχι το σκοτάδι μας, μας φοβίζει πιο πολύ απ όλα.
Αναρωτιόμαστε: Ποιος είμαι εγώ τελικά που θέλω να είμαι τόσο λαμπερός;
Γιατί; Εσύ τι είσαι; Είσαι -κι εσύ ένα παιδί του Θεού.
Δεν ωφελεί σε τίποτα τον κόσμο με το να γίνεσαι μικρός.
Το να γίνεσαι μικρός μόνο και μόνο για να μη νιώθουν οι άλλοι ανασφαλείς γύρω σου δεν είναι καθόλου λαμπερό.
Γεννηθήκαμε για να δηλώσουμε τη δόξα του θεού που υπάρχει μέσα μας.
Δεν υπάρχει σε ορισμένους από εμάς, αλλά σε όλους μας.
Και αν δεν αφήσουμε το φως μας να λάμψει, επιτρέπουμε έτσι ασυναίσθητα στους άλλους να το κάνουν.
Όταν απελευθερωθούμε από το δικό μας φόβο, η ύπαρξη μας απελευθερώνει αυτόματα και τους άλλους».
Το κείμενο αυτό αποδίδεται στην συγγραφέα Marianne Williamson
Ο φόβος ότι θα ξεχωρίσω από τους άλλους
Ένας από τους κυριότερους ζωτικούς φόβους που όλοι αντιμετωπίζουμε κατά καιρούς είναι ο φόβος μην ξεχωρίσω από την ομάδα, που μπορεί να συνεπάγεται τον κίνδυνο της επιβίωσης μου. Είναι ζωτικός φόβος. Έτσι έχει καταγραφεί. Αυτός ο φόβος αρχίζει και αποδυναμώνεται τη στιγμή που ο φόβος μου να μην αλλάξω γίνει πιο έντονος από τον φόβο μου να αλλάξω.
Ο εσωτερικός μας διάλογος
Την αίσθηση του φόβου μπορεί να μας την προκαλεί η φωνή του εσωτερικού κριτή. Μπορεί να είναι οι εσωτερικευμένες εικόνες που έχουμε για τους διάφορους ρόλους της ζωής μας, όπως της μητέρας, της κόρης, της εργαζόμενης, της άνεργης κλπ. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά τον εσωτερικό μας διάλογο θα δούμε πως αυτές οι εικόνες είναι όλες συνδεδεμένες με λεπτομέρειες που μου λένε τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω. Τι επιτρέπεται ( να θέλω ή να κάνω ) και τι όχι.
Μπορώ και επιτρέπεται να είμαι πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Μπορώ να είμαι και εσωστρεφής και εξωστρεφής. Μπορώ να είμαι άλλοτε υποχωρητική και άλλοτε διεκδικητική. Άλλοτε οργανωμένη και άλλοτε χαοτική. Δεν χρειάζεται να διαλέξω έναν από τους δυο πόλους. Είμαι ελεύθερη να απομακρυνθώ από την ιδέα του δίπολου. Μπορώ να είμαι και πολεμίστρια και πριγκίπισσα. Και σοφή και μαθήτρια. Τις αρχετυπικές αυτές μορφές τις κουβαλάμε άλλωστε μέσα μας. -Άσχετα αν έχουν εκδηλωθεί.
It’s not who you think you are but who you think you ‘re not.
Οι ανασφάλειες και αμφιβολίες
Η νοοτροπία του θύματος είναι αυτό που σε ακινητοποιεί και συντηρεί την αδράνεια. Όταν το συνειδητοποιήσεις αυτό, ανοίγονται νέες προοπτικές μπροστά σου. Μόλις αποδεχτείς οτι εσύ έχεις τον κύριο λόγο στη ζωή σου και κανείς άλλος, τα πράγματα ήδη αρχίζουν και αλλάζουν. Δεν είσαι θύμα των περιστάσεων. Φυσικά αυτό συνεπάγεται και ανάληψη ευθύνης εκ μέρους σου, ενώ όταν θεωρεί κανείς τον εαυτό σου “θύμα” μπορεί άνετα να κατηγορεί τους άλλους για την δική του κατάσταση, να επιρρίπτει ευθύνες σε ανθρώπους που νομίζει πως είναι αρμόδιοι να πάρουν αποφάσεις για τη ζωή του. Η ανάληψη ευθύνης έχει δύο όψεις. Από τη μια απαιτεί θάρρος να πάρεις αποφάσεις για τις οποίες θα είσαι εσύ υπεύθυνη, από την άλλη δεν έχεις πια την δυνατότητα να περιμένεις από κάποιον άλλον να αποφασίζει για σένα.
Η τέχνη του να ενθαρρύνεις τον εαυτό σου
Το να έχεις ένα υποστηρικτικό δίκτυο είναι σημαντικό αλλά όχι ζωτικό. Δεν μπορεί η αλλαγή να εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους ανθρώπους που είναι το υποστηρικτικό σου δίκτυο. Σε κάποιες φάσεις της ζωής σου καλό είναι, μάλιστα θα χρειαστεί να εξασκήσεις την “Τέχνη του να ενθαρρύνεις τον εαυτό σου”. Αν περιμένεις οπωσδήποτε οι άλλοι άνθρωποι συνεχώς να σε ενθαρρύνουν αναρωτήσου μήπως είναι σχέσεις εξάρτησης τελικά και όχι ισότιμες.
Ο συγγραφέας Στέφανος Ξενάκης στη συνέντευξη του αναφέρει:
Ένα υποστηρικτικό δίκτυο είναι σημαντικό αλλά είναι θέμα κι αυτό επιλογής. Συχνά ακούω να μου λένε ότι οι δικοί μου, οι φίλοι μου κλπ δεν με υποστηρίζουν. Δεν είσαι δέντρο μπορείς να το αλλάξεις. Δεν μπορείς να αλλάξεις τους γονείς σου, αλλά με δουλειά με ειδικούς μπορείς να οριοθετηθείς ακόμα και απέναντι στους δικούς σου. Ξαναλέω έχουμε τις τέλειες δικαιολογίες για να μην αλλάξουμε. Συχνά το ότι δεν έχουμε υποστηρικτικό δίκτυο είναι μία από αυτές.
Το κίνητρο
Όσο πιο ξεκάθαρο και προσωπικό είναι το κίνητρο σου, τόσο περισσότερο αντοχή και επιμονή θα σου δώσει τις μέρες που δεν θα νιώθεις ενθουσιασμό ή την ενέργεια να συνεχίσεις. Δεν επιδιώκεις την όποια αλλαγή χρειάζεσαι για να αποδείξεις κάτι στους γύρω σου ( πολύ αδύναμο κίνητρο) αλλά για να ζεις μια καθημερινότητα όπως επιθυμείς και σου αξίζει. Σύμφωνα με τις αρχές, αξίες, επιθυμίες και στόχους σου.
Το σύστημα Bach
Εκτός από το Coaching, την Συμβουλευτική και την Υπνοθεραπεία, ως υποστήριξη σε περιόδους έντονων αλλαγών, υπάρχουν κάποια Ανθοϊάματα του συστήματος Bach που μπορεί να είναι χρήσιμα και βοηθητικά σε μια περίοδο αλλαγών. Μπορείς να διαβάσεις περισσότερα για την δράση τους στο ανάλογο άρθρο.
Cerato: Σταματώ να ρωτώ φίλους και γνωστούς και εμπιστεύομαι περισσότερο την εσωτερική φωνή μου
Larch: Εμπιστεύομαι τις ικανότητες μου
Mimulus: Μειώνω την ντροπαλότητα και τους συγκεκριμένους φόβους μου
Elm: Μειώνω την αίσθηση ότι κατακλύζομαι με ευθύνες από παντού
White Chestnut: Σταματώ τα διάφορα σενάρια του μυαλού, την κολλημένη βελόνα
Centaury: Βάζω όρια όπου τα χρειάζομαι
Gorse: Επιτρέπω στην ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν να πάρει τη θέση της απογοήτευσης
Gentian: Βρίσκω τη δύναμη να ξαναπροσπαθήσω χωρίς να πτοούμαι από την όποια αποτυχία στο παρελθόν
Hornbeam: Βάζω προτεραιότητες όταν αντιμετωπίζω πολλά που έχουν να γίνουν και αναλαμβάνω δράση
Clematis: Λιγότερη ονειροπόληση, περισσότερη δράση
Sweet Chestnut: Μειώνω την αίσθηση πως η κατάσταση είναι απελπιστική
Scleranthus: Βρίσκω τη δύναμη να πάρω τις μικρές και μεγάλες αποφάσεις που χρειάζομαι
Willow : Νικώ την αυτολύπηση και την γενική δυσαρέσκεια από τη ζωή μου
Wild oat : Επιτρέπω ν’ αναδυθεί η κατεύθυνση που θέλω να έχω στη ζωή μου
Θάρρος είναι να ξαναπροσπαθήσω αύριο πάλι.
Πάλεψε
Διεκδίκησε
Κι αν τώρα νιώθεις πως χρειάζεσαι μια αλλαγή, να είσαι έτοιμη για ευχάριστες εκπλήξεις, εμπόδια και εσωτερικές μετατοπίσεις.
Οπλίσου με αποφασιστικότητα, επιμονή και ευελιξία.
Και τότε το θέμα δεν θα είναι αν θα γίνει η αλλαγή που χρειάζεσαι, αλλά πότε και με ποιον τρόπο.
Προτεινόμενο Βιβλίο
Photo Credits
Photo by Penguinuhh on Unsplash
Photo by Eli DeFaria on Unsplash
